Βασική βιβλιογραφία

1. Γεώργιος Σκληρός, Το κοινωνικόν μας ζήτημα, Αθήνα, 1907
2. Γιάννης Κορδάτος, Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επαναστάσεως του 1821, Αθήνα, εκδοτικός οίκος Γ. Ι. Βασιλείου  (σειρά Φιλοσοφική και Κοινωνική Βιβλιοθήκη),  1924 [4η έκδ. ξανακοιταγμ. και συμπλ., Αθήνα, Βιβλιοπωλείο Πέτρου Καραβάκου, 1946]
3. Γιάννης Κορδάτος, Νεοελληνική πολιτική ιστορία, τ. Α΄, Αθήνα, εκδοτικός οίκος Γεωργίου Ι. Βασιλείου, 1925
4. Γιάννης Κορδάτος, Η επανάσταση της Θεσσαλομαγνησίας στο 1821, Αθήνα, εκδοτικός οίκος Πινδάρου Α. Παπαγεωργιάδου, 1930
5. Γιάννης Κορδάτος, Ο Ρήγας Φεραίος και η εποχή του, Αθήνα, 1931 [πρώτη δημοσίευση την ίδια χρονιά στο Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, 11 (1931), σ. 205-288. Αναθεωρημένη έκδοση με τίτλο: Ρήγας Φεραίος και  Βαλκανική Ομοσπονδία, Αθήνα, εκδοτικός οίκος Ιωάν. και Π. Ζαχαρόπουλου, 1945]
6. Γιάννης Ζεύγος, Γιατί η επανάσταση στην Ελλάδα θ’ αρχίσει σαν αστικοδημοκρατική;, Αθήνα, Λαϊκό Βιβλιοπωλείο, 1934
7. Σεραφείμ Βόρειος [= Μάξιμος], Το ελληνικό εμπορικό ναυτικό κατά τον XVIII αιώνα, Αθήνα, Φλάμμα, 1940
8. Γιώργης Λαμπρινός, Μορφές του Εικοσιένα, Αθήνα, Αετός, 1942 [2η έκδ. με τίτλο: Μορφές του Εικοσιένα. Ιστορικές μονογραφίες. Νέα έκδοση, συμπληρωμένη, Αθήνα, Ο Ρήγας, 1945] 
9. Γιάννης Ζεύγος, Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας, [Θεσσαλία], Κόκκινη Σημαία, 1944 (γράφτηκε το 1942)
10. Σεραφείμ Μάξιμος, Η αυγή του ελληνικού καπιταλισμού (Τουρκοκρατία 1685-1789). Ανέκδοτα επίσημα έγγραφα από τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας και του Επιμελητηρίου Μασσαλίας με παρατηρήσεις για την οικονομία της εποχής, Αθήνα, Α. Καραβίας (σειρά Πολιτική Βιβλιοθήκη αρ. 4), 1945
11. Γιώργος Βαλέτας, Το προδομένο Εικοσιένα. Η πνιγμένη αναγέννηση, η επαναστατική κληρονομιά, Αθήνα, Κορυδαλός, 1946
12. Μιλτιάδης Πορφυρογένης, «Η εθνοπροδοσία της κυρίαρχης τάξης από το 1821», Νέος Κόσμος, 5/3 (Μάρτης 1953), σ. 8-14
13. Νίκος Σβορώνος, Histoire de la Grèce moderne, Παρίσι, Presses Universitaires de France (σειρά Que sais-je? Αρ. 578),  1953 [1η έκδ στα ελληνικά: Επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας, μτφ. Αικατερίνη Ασδραχά, Αθήνα, Θεμέλιο, 1976]
14. Γιάννης Κορδάτος, Τ’ Αμπελάκια κι ο μύθος για το συνεταιρισμό τους. Συμβολή στην οικονομικοκοινωνική ιστορία της Ανατολικής Θεσσαλίας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, Αθήνα, εκδ. Κ. Στρατή & Σία, 1955
15. Νίκος Σβορώνος, «Οι συνέπειες της οικονομικής δραστηριότητας των Ελλήνων της Βαλκανικής χερσονήσου στον δέκατον όγδοον αιώνα», Επιθεώρηση Τέχνης, 4/21 (Σεπτέμβριος 1956), σ. 187-196 [μετάφραση του καταληκτήριου κεφαλαίου του βιβλίου Le commerce de Salonique au XVIIIème siècle, Παρίσι, Presses Universitaires de France, 1956· ελληνική έκδοση: Το εμπόριο της Θεσσαλονίκης τον 18ο αι., Αθήνα, Θεμέλιο, 1996]
16. Σπύρος Ασδραχάς, «Εισαγωγή» και «Απόσωμα» στο Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα, Αθήνα, Μέλισσα – Α. Καραβίας, 1957, σ. θ΄-λστ΄, 567-571
17. Γιάννης Κορδάτος, Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, τ. 2: Η Επανάσταση του 1821, Αθήνα, 20ός Αιώνας, 1957 (εκδόθηκε επίσης ως τόμος 10: Νεώτερη Β’ 1821-1832, του έργου του Γ. Κορδάτου, Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας)
18. Τάκης Σταματόπουλος, Ο εσωτερικός αγώνας πριν και κατά την επανάσταση του 1821, 4 τ., Αθήνα 1957-1975 (οι τ. Α΄-Β΄ ιδιωτική έκδοση, οι τ. Γ΄-Δ΄ από τις εκδόσεις Κάλβος)
19. Σπύρος Ασδραχάς, «Γύρω από τον αρματολισμό κατά την τουρκοκρατία και το ’21», Επιθεώρηση Τέχνης, 7/39 (Μάρτης 1958), σ. 107-111 [αναδημοσίευση: Σπύρος Ι. Ασδραχάς, Η πρωτόγονη επανάσταση. Αρματολοί και κλέφτες (18ος-19ος αι.), επιλογή κειμένων – πρόλογος: Νίκος Θεοτοκάς, εκδοτική φροντίδα: Άννα Ματθαίου – Πόπη Πολέμη, Αθήνα, ΕΑΠ, 2019, σ. 147-156]
20. Πέτρος Ρούσος, Βοήθημα νέας ιστορίας της Ελλάδας. Τουρκοκρατία, βενετοκρατία, εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες των Ελλήνων, [Βουκουρέστι], Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1958 [γράφτηκε: 1952-1954]
21. Λεωνίδας Στρίγκος, Η επανάσταση του Εικοσιένα, Βουκουρέστι, Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1959 [γράφτηκε: 1953-1954]
22. Γιάννης Μπενέκος, Η δίκη του Δυσέα Αντρούτσου, Αθήνα, Α. Καραβίας, 1960
23. Ηλίας Παπαστεριόπουλος, Η δίκη του Καραϊσκάκη. Έρευνα – μελέτη – κριτική, Αθήνα, 1961
24. Γιώργης Ζωίδης, Ιστορία της Ελλάδας. Νέοι χρόνοι. Βιβλίο Πρώτο: Τουρκοκρατία – Επανάσταση 1821. Για τη Μέση Παιδεία, Βαρσοβία, 1963
25. Βασίλης Παναγιωτόπουλος, «Οι Τέκτονες και η Φιλική Εταιρεία. Εμμ. Ξάνθος και Παν. Καραγιάννης», Ο Ερανιστής, 2 (1964), σ. 138-157
26. Σπύρος Ασδραχάς, «Από τα συγκρότηση του αρματολισμού. Ένα ακαρνανικό παράδειγμα», Επιθεώρηση Τέχνης, 21/126 (Ιούνης 1965), σ. 483-500 [αναδημοσίευση με προσθήκες στο Σπύρος Ασδραχάς, Ελληνική κοινωνία και οικονομία ιη΄ και ιθ΄ αι. (Υποθέσεις και προσεγγίσεις), Αθήνα, Ερμής, 1982, σ. 231-252, 374-380]
27. Τάσος Βουρνάς, Σύντομη ιστορία της ελληνικής επανάστασης, Αθήνα, 1966
28. Δημήτρης Φωτιάδης, Η Επανάσταση του εικοσιένα, 4 τ., Αθήνα, Μέλισσα, 1971-1972
29. Γιάννης Σκαρίμπας, Το ’21 και η αλήθεια, 3 τ., Αθήνα 1971-1977 (ο τ. Α΄ από τις εκδόσεις Κείμενα, οι τ. Β΄ (1975) και Γ΄ (1977) από τις εκδόσεις Κάκτος. Εκδόθηκαν επίσης ένα συμπλήρωμα του τ. Α΄ με τίτλο: Η τράπουλα. Συμπλήρωμα του Α’ και Β’ τόμου του έργου «Το ’21 και η αλήθεια», Αθήνα, Κάκτος, 1974 και ο τ. Δ΄ με ιδιαίτερο τίτλο: Το ’21 και η αριστοκρατία του, Αθήνα, Κάκτος, 1978)
30. Γεώργιος Λέων [= Λεονταρίτης], «Ελληνική εμπορική ναυτιλία (1453-1850)», στο Ελληνική εμπορική ναυτιλία (1453-1850), διεύθυνση έκδοσης Στέλιος Α. Παπαδόπουλος, Αθήνα, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, 1972, σ. 13-48, 472-487 [αυτοτελής έκδοση υπό το όνομα Γεώργιος Λεονταρίτης: Αθήνα, Ε.Μ.Ν.Ε. – Μνήμων (σειρά Θεωρία και Μελέτες Ιστορίας 1), 1981]
31. Κωστής Μοσκώφ, Η εθνική και κοινωνική συνείδηση στην Ελλάδα (1830-1909). Ιδεολογία του μεταπρατικού χώρου. Ιστορική μελέτη, Θεσσαλονίκη, 1972 [επαυξημένη επανέκδοση με τίτλο: Εισαγωγικά στην ιστορία του κινήματος της εργατικής τάξης. Η διαμόρφωση της εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην Ελλάδα, Θεσσαλονίκη, 1979]
32. Αλέξης Πολίτης, Το δημοτικό τραγούδι. Κλέφτικα, Αθήνα, Ερμής, 1973
33. Νίκος Ψυρούκης, Ιστορικός χώρος και Ελλάδα, Αθήνα, Επικαιρότητα, 1973 [πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Ιστορική Επιθεώρησις, 6-9 (1965)]
34. Βασίλης Φίλιας, Κοινωνία και εξουσία στην Ελλάδα Ι. Η νόθα αστικοποίηση 1800-1864, Αθήνα, Β. Μακρυωνίτης (σειρά Σύγχρονα Κείμενα), 1974
35. Νίκος Ψυρούκης, Το νεοελληνικό παροικιακό φαινόμενο, Αθήνα, Επικαιρότητα, 1974
36. Χρήστος Λούκος, «Ο κυβερνήτης Ιω. Καποδίστριας και οι Μαυρομιχαλαίοι», Μνήμων, 4 (1974), σ. 1-110
37. Νίκος Σβορώνος, Η επανάσταση του 1821, Παρίσι, Μορφωτικό Κέντρο, 1975 (πολυγραφημένο φυλλάδιο), [1η δημοσίευση στα γαλλικά: «La Guerre d’ Indépendance», L’ Autre Grèce, 10 (Απρίλιος 1973), σ. 17-21· αναδημοσιεύσεις με τίτλο: «Για την επανάσταση του 1821», Η Αυγή, 25 Μαρτίου 1976· Ανάλεκτα νεοελληνικής ιστορίας και ιστοριογραφίας, Αθήνα, Θεμέλιο, 1982, σ. 219-236]
38. Φίλιππος Ηλιού, «Βιβλία με συνδρομητές. Ι. Τα χρόνια του Διαφωτισμού (1749-1821)», Ο Ερανιστής, 12 (1975), σ. 101-179 [βλ. επίσης συγκεντρωμένα τα παλαιότερα δημοσιεύματα του Φ. Ηλιού για την ιστορία του ελληνικού βιβλίου κατά τις περιόδους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της Επανάστασης στο Φίλιππος Ηλιού, Ιστορίες του ελληνικού βιβλίου, εκδοτική φροντίδα: Άννα Ματθαίου – Στρατής Μπουρνάζος – Πόπη Πολέμη, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2005]
39. Κώστας Βεργόπουλος, Το αγροτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Το πρόβλημα της κοινωνικής ενσωμάτωσης της γεωργίας, Αθήνα, Εξάντας, 1975
40. Περικλής Ροδάκης, Κλέφτες και αρματολοί. Η ιστορικοκοινωνική διαμόρφωση του Ελλαδικού χώρου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, Αθήνα, Ατέρμων, 1975
41. Βασίλης Κρεμμυδάς, Εισαγωγή στην ιστορία της νεοελληνικής κοινωνία (1700-1821), Αθήνα, Εξάντας, 1976
42. Βασίλης Κρεμμυδάς, «H οικονομική κρίση στον ελλαδικό χώρο στις αρχές του 19ου αιώνα και οι επιπτώσεις της στην επανάσταση του 1821», Μνήμων, 6 (1976-1977), σ. 16-33 [βλ. επίσης την τελική του σύνθεση για την Επανάσταση: Η ελληνική επανάσταση του 1821. Τεκμήρια, αναψηλαφήσεις, ερμηνείες, Αθήνα, Gutenberg, 2016]
43. Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, Εξάρτηση και αναπαραγωγή: ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα (1830-1922), μτφ. Ιωάννα Πετροπούλου, Αθήνα, Θεμέλιο, 1977
44. Νίκος Μουζέλης, Νεοελληνική κοινωνία: όψεις υπανάπτυξης, μτφ. Τζένη Μαστοράκη, Αθήνα, Εξάντας, 1978
45. Βασίλης Παναγιωτόπουλος, «Η αγροτική Ελλάδα στην ευρωπαϊκή οικονομική συγκυρία (1770-1821)», Δελτίο της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 2 (1978), σ. 67-74
46. Κυριάκος Σιμόπουλος, Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του ’21. Απομνημονεύματα, χρονικά, ημερολόγια, υπομνήματα, αλληλογραφία εθελοντών, διπλωματών, ειδικών απεσταλμένων, περιηγητών πρακτόρων κ.ά., 5 τ., Αθήνα, 1979-1984
47. Σπύρος Ασδραχάς, «Το ιστορικό του αγώνα», H Αυγή, 25 Μαρτίου 1980 [αναδημοσίευση: Η επανάσταση του 1821. Μελέτες στη μνήμη της Δέσποινας Θεμελή-Κατηφόρη, 2η έκδ., Αθήνα, Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, 2018, σ. 241-252]
48. Βασίλης Κρεμμυδάς, Συγκυρία και εμπόριο στην προεπαναστατική Πελοπόννησο 1793-1821, Αθήνα, Θεμέλιο, 1980
49. Φίλιππος Ηλιού, Κοινωνικοί αγώνες και Διαφωτισμός. Η περίπτωση της Σμύρνης (1819), μτφ. Ιωάννα Πετροπούλου, Αθήνα, Ε.Μ.Ν.Ε. – Μνήμων, 1981, 2η έκδ. συμπληρωμένη: 1986 [1η παρουσίαση σε ιστορικό σεμινάριο του Κέντρου Μαρξιστικών Μελετών και Ερευνών, Αθήνα, 1966· 1η δημοσίευση: «Luttes sociales et mouvement des Lumières à Smyrne en 1819», στο Structure sociale et développement culturel des villes Sud-Est européenes et adriatiques aux XVIIe–XVIIIe siècles. Actes du Colloque interdisciplinaire,  Βουκουρέστι, Association Internationale d’Études du Sud-Est Européen, 1975, σ. 295-315
50. Δημήτρης Λουλές, Ο ρόλος της Ρωσίας στη διαμόρφωση του Ελληνικού κράτους. Ιστορική μελέτη, Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981
51. Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών, Η Επανάσταση του εικοσιένα. Επιστημονικό Συμπόσιο 21-23 Μάρτη 1981, Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981 (συμμετείχαν με κείμενα: Πέτρος Ρούσος, Νικολάι Τόντοροφ, Βασίλης Φίλιας, Γιώργης Ζωίδης, Γιάννης Παπαγεωργίου, Κωστής Μοσκώφ, Δημήτρης Φωτιάδης, Σεραφείμ Παπαδημητρίου, Λεωνίδας Στρίγκος, Νικηφόρος Διαμαντούρος, Γιώργης Κατσούλης, Ηλίας Παπαστεριόπουλος, Κώστας Πέτρου, Βασίλης Σφυρόερας, Γιώργης Πανιτσίδης, Γιώργος Ι. Δεληγιάννης, Δημήτρης Λάππας, Γκριγκόρι Λ. Αρς, Ελένη Αντωνιάδου-Μπιμπίκου, Ειρήνη Κατσιμπρή-Πρεντάκη, Λύσανδρος Παπανικολάου, Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, Λέανδρος Βρανούσης, Σπύρος Λουκάτος, Χρήστος Τσιντζιλώνης).
52. Δημήτρης Λουλές, «Τα εθνικά κτήματα και η απελευθέρωση της Ελλάδας», Κομμουνιστική Επιθεώρηση, 3 (1982), σ. 58-64
53. Σπύρος Ασδραχάς, «Παραδοσιακότητες και ανοίγματα: η περίπτωση των Αμπελακίων», στο Σπύρος Ασδραχάς, Ελληνική κοινωνία και οικονομία ιη΄ και ιθ΄ αι. (Υποθέσεις και προσεγγίσεις), Αθήνα, Ερμής, 1982, σ. 145-152, 359-363 [πρώτη δημοσίευση στα γαλλικά: «Traditionalismes et ouvertures: le cas d’ Ampělakia en Thesalie», στο Structures sociales et développement culturel des villes sud-est européennes et adriatiques aux XVIIe-XVIIIe siècles, Βουκουρέστι, 1975, σ. 215-223]
54. Σπύρος Ασδραχάς, «»Φορολογικοί μηχανισμοί και οικονομία στο πλαίσιο των ελληνικών κοινοτήτων (ιζ΄-ιθ΄ αιώνα)», στο Σπύρος Ασδραχάς, Ζητήματα Ιστορίας, Αθήνα, Θεμέλιο, 1983, σ. 235-253
55. Γιώργος Δερτιλής, «Διεθνείς οικονομικές σχέσεις και πολιτική εξάρτηση: η ελληνική περίπτωση 1824-1872», Τα Ιστορικά, 1/1 (Σεπτέμβριος 1983), σ. 145-174
56. Βασίλης Παναγιωτόπουλος,  «Γαστούνη-Bοστίτσα: Δύο ανταγωνιστικά πρότυπα αγροτικής ανάπτυξης στην προεπαναστατική Πελοπόννησο», στο Aμητός στη μνήμη Φώτη Aποστολόπουλου, Aθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 1984, σ. 359-375
57. Χρήστος Λούκος, «Η ενσωμάτωση μιας παραδοσιακής αρχοντικής οικογένειας στο νέο ελληνικό κράτος: η περίπτωση των Μαυρομιχαλαίων», Τα Ιστορικά, 1/2 (Δεκέμβριος 1984), 283-296 [αναδημοσίευση στο Γ. Δερτιλής – Κ. Κωστής, Θέματα νεοελληνικής ιστορίας (18ος-20ός αιώνας), Αθήνα – Κομοτηνή, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, 1991, σελ. 131-144]
58. Αλέξης Πολίτης, «Brigandage-excedents economiques-elevage», Actes du IIeme Colloque Internationale d’Histoire. «Economies Mediterraneenes: Equilibres et Intercommunications», II, Αθήνα, Κ.Ν.Ε.-Ε.Ι.Ε., 1985, σ. 155-170 [αναδημοσίευση ελαφρώς επεξεργασμένη και μεταφρασμένη στα ελληνικά: «Ληστεία, οικονομικά πλεονάσματα, κτηνοτροφία. Υποθέσεις για το πλέγμα που τα συνδέει, 18ος-19ος αι.», Νέα Εστία, 173, τχ. 1857 (Μάρτιος 2013), σ. 97-115
59. Βασίλης Παναγιωτόπουλος, «Κάτι έγινε στην Πίζα το 1821», Τα Ιστορικά, 3/5 (Ιούνιος 1986), σ. 177-182
60. Αλέξης Πολίτης, «Η μορφή του καπετάν Μπασδέκη», Μνήμων, 11 (1986), σ. 1-31
61. Κώστας Λάππας, «Πατριαρχική σύνοδος “περί καθαιρέσεως των φιλοσοφικών μαθημάτων” τον Μάρτιο του 1821. Μια μαρτυρία του Κων. Οικονόμου», Μνήμων, 11 (1987), σ. 123-153
62. Χρήστος Λούκος, Η αντιπολίτευση κατά του κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια 1828-1831, Αθήνα, Θεμέλιο, 1988
63. Ηλίας Νικολόπουλος, Κοινωνικοοικονομικές δομές και πολιτικοί θεσμοί στην Τουρκοκρατία. Τα θεσσαλικά Αμπελάκια (1770-1820), Αθήνα, Κάλβος, 1988
64. Γιάννης Μηλιός, Ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός. Από τον επεκτατισμό στην καπιταλιστική ανάπτυξη, Αθήνα, Εξάντας, 1988
65. Κώστας Βεργόπουλος, «Η δυναμική του 1821», Θεωρία και Κοινωνία, 2 (Σεπτέμβριος 1990), σ. 75-99

Κομματική ιστοριογραφία του ΚΚΕ

Μια ιδιαίτερη περίπτωση συνιστά η επίσημη κομματική ιστοριογραφία του ΚΚΕ που δημοσιεύεται συνήθως σε κομματικά έντυπα και κομματικές εκδόσεις. Ορισμένες σχετικά πρόσφατες δημοσιεύσεις:

1. Λύσανδρος Παπανικολάου, Κοινωνική ιστορία της ελληνικής επανάστασης του 19ου αιώνα. Συμβολή στην ιστορία της διαμόρφωσης του ελληνικού εθνικού κράτους, Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1991
2. Δώρα Μόσχου, «Η γένεση της ελληνικής αστικής τάξης και του κράτους της. Ορισμένες πλευρές των οικονομικών δραστηριοτήτων της και τα μεθοδολογικά προβλήματα που γεννούν, σε μια μαρξιστική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας», Κομμουνιστική Επιθεώρηση, 1/1 (2001)
3. Θανάσης Παπαρήγας, «1821: Οι εμφύλιες συγκρούσεις», Κομμουνιστική Επιθεώρηση, 1/1 (2001)
4. Αναστάσης Γκίκας, «Ο κοινωνικός χαρακτήρας της επανάστασης του 1821», Κομμουνιστική Επιθεώρηση, 11/2 (2011)

Αριστερά και ’21. Ενδεικτική βιβλιογραφία (1974-2021)

Η παρακάτω βιβλιογραφία επικεντρώνεται στις σύγχρονες μελέτες και στις προσεγγίσεις από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, αναφορικά με τη σχέση ελληνικής Αριστεράς και 1821. Η βιβλιογραφία είναι ενδεικτική και συνεχώς εμπλουτίζεται.

Μάνος Αυγερίδης – Ιωάννα Βόγλη

• Ασδραχάς, Σπύρος Ι., Υπομνήσεις. Ιστορικότροπα σημειώματα, Αθήνα, Θεμέλιο, 2014
• Ασδραχάς, Σπύρος Ι., «1821: Μια εθνική επανάσταση που ενέχει την ταξική διάσταση, αλλά δεν είναι ταξική επανάσταση», Συνέντευξη στον Βαγγέλη Καραμανωλάκη και στον Στρατή Μπουρνάζο, H Αυγή, Ενθέματα, 24/3/2012
• Ασδραχάς, Σπύρος Ι., «Ο “γνήσιος λαϊκισμός” του Γ. Λαμπρινού [Για τις Μορφές του Εικοσιένα του Γ. Λαμπρινού]», Τα Ιστορικά, 36 (6/2002) [Βιβλιοκρισία]
• Ασδραχάς, Σπύρος Ι., «Ο Σεραφείμ Μάξιμος ως ιστορικός της γενεαλογίας της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας» [Αφιέρωμα στον Σεραφείμ Μάξιμο], Αρχειοτάξιο, 3 (5/2001), σ. 60-64
• Ασδραχάς, Σπύρος Ι., Ζητήματα ιστορίας, Αθήνα, Θεμέλιο, 1983
• Ασδραχάς, Σπύρος Ι., Ιστορικά απεικάσματα, Αθήνα,  Θεμέλιο, 1995
• Βόγλης, Πολυμέρης, «Η δεκαετία του 1940 ως παρελθόν: μνήμη, μαρτυρία, ταυτότητα», Τα Ιστορικά, 47 (12/2007)
• Γιαννουλόπουλος, Γεώργιος Ι., «Ο Μακρυγιάννης του Βλαχογιάννη», Σύγχρονα Θέματα, 78-79 (7-12/2011), σ. 89-101
• Δαμιανάκος Στάθης, Παράδοση ανταρσίας και λαϊκός πολιτισμός, Αθήνα,  Πλέθρον, 1987
• Δημητρόπουλος, Δημήτρης – Βαγγέλης Καραμανωλάκης (επιμ.), Οι αναγνώσεις του 1821 και η Αριστερά, Αθήνα, ΑΣΚΙ-Η Αυγή, 2014
• Δημητρόπουλος, Δημήτρης, «Γιάννης Κορδάτος Καθοριστική παρουσία στη νεότερη ιστοριογραφία», στο Πρόσωπα του 20ού αιώνα Έλληνες που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα, Αθήνα, Τα Νέα-«Νέα Σύνορα», 2000, σελ. 251-256
• Δημητρόπουλος, Δημήτρης – Βαγγέλης Καραμανωλάκης, κ.ά. (επιμ.), Πρακτικά συνεδρίου: 1821 και απομνημονεύματα. Ιστορική χρήση και ιστοριογραφική γνώση, Αθήνα, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, 2020
• Δημητρόπουλος, Δημήτρης – Χρήστος Λούκος – Παναγιώτης Μιχαηλάρης, Όψεις της Επανάστασης του 1821, Αθήνα, Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού-Μνήμων, 2018
• Δημητρόπουλος, Δημήτρης – Βαγγέλης Καραμανωλάκης – Γιάννης Κουμπουρλής, κ.ά., Πώς γράφτηκε η ιστορία της επανάστασης του 1821, Αθήνα, Εφημερίδα των Συντακτών-Σαββατοκύριακο, 2021
• Δέδε, Κατερίνα-Δημήτρης Δημητρόπουλος (επιμ.), «Η ματιά των άλλων»: Προσλήψεις προσώπων που σφράγισαν τρεις αιώνες (18ος-20ός), Αθήνα, ΕΙΕ/ΙΝΕ, 2012
• Δερμεντζόπουλος, Χρήστος Α., Το ληστρικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα. Μύθοι, παραστάσεις, ιδεολογία, Αθήνα, Πλέθρον 1997
• Δερμεντζόπουλος, Χρήστος Α. – Βασίλης Νιτσιάκος (επιμ.), Όψεις του λαϊκού πολιτισμού. Μνήμη Στάθη Δαμιανάκου, Αθήνα, Πλέθρον, 2007
• Ελεφάντης, Άγγελος, «Κοινοβούλιο ή Δικτατορία» [Αφιέρωμα στον Σεραφείμ Μάξιμο], Αρχειοτάξιο, 3 (5/2001), σ. 55-59
• Ελεφάντης, Άγγελος, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. Κ.Κ.Ε. και αστισμός στον Μεσοπόλεμο, Αθήνα, Θεμέλιο, ³1999.
• Ηλιού, Φίλιππος, «Ο χαρακτήρας της Επανάστασης του 1821», «Η ιδεολογική χρήση της Ιστορίας. Σχόλιο στη συζήτηση Κορδάτου-Ζεύγου», Αντί, 46 (29/5/1976), σ. 28-34
• Ηλιού, Φίλιππος, Ιδεολογικές χρήσεις του κοραϊσμού στον 20ό αιώνα, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2003
• Ηλιού, Φίλιππος, Ψηφίδες ιστορίας και πολιτικής του εικοστού αιώνα, επιμ.: Άννα Ματθαίου – Στρατής Μπουρνάζος – Πόπη Πολέμη, Αθήνα, Πόλις, 2007
• Ηλιού, Φίλιππος, «Ένα βιβλίο της εποχής του: η λαϊκοδημοκρατική εκδοχή της ιστορίας [Για τις Μορφές του Εικοσιένα του Γ. Λαμπρινού]», Τα Ιστορικά, 36 (6/2002) [Βιβλιοκρισία]
• Ηλιού, Φίλιππος, «Ένας μαρξιστής διανοούμενος» [Αφιέρωμα στον Σεραφείμ Μάξιμο], Αρχειοτάξιο, 3 (5/2001), σ. 50-54
• Θεοτοκάς, Νίκος, «Παράδοση και νεοτερικότητα: σχόλια για το “Εικοσιένα”», Τα Ιστορικά, 17 (12/1992)
• Θεοτοκάς, Νίκος, «Νοοτροπίες και πολιτισμικές μεταλλαγές. Τα οράματα και Θάματα» [Αφιέρωμα στον Μακρυγιάννη], Διαβάζω, 101 (1984), σ. 54-57
• Καραμανωλάκης, Βαγγέλης, «Ιστορία και ιδεολογία στη δεκαετία του 1960» στο Άλκης Ρήγος-Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης-Ευάνθης Χατζηβασιλείου (επιμ.), Η «σύντομη» δεκαετία του ’60, Αθήνα, Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης, Καστανιώτης, 2008, σ. 84-94
• Καρκαγιάννη-Καραμπελιά, Βάσια «Εικόνες του Ρήγα: εικονογραφία και ιστοριογραφία», Τα Ιστορικά, 48 (6/2008)
• Kitromilides, Paschalis M. – Constantinos Tsoukalas (επιμ.), The Greek Revolution. A Critical Dictionary, Belknap Press, HUP, 2021
• Κοταρίδης, Νίκος, «Η ιστορία και η σύγκρουση στο Λόγο της Λαμίας του Άρη Βελουχιώτη», Τα Ιστορικά, 23 (12/1995)
• Κοταρίδης, Νίκος – Νίκος Σιδέρης, «Εμφύλιος πόλεμος: Ιδεολογικά και πολιτικά διακυβεύματα», στο Ηλίας Νικολακόπουλος-Άλκης Ρήγος-Γρηγόρης Ψαλλίδας (επιμ.), Ο εμφύλιος πόλεμος. Από τη Βάρκιζα στο Γράμμο Φεβρουάριος 1945-Αύγουστος 1949, Αθήνα, Θεμέλιο, 2002, σ. 115-124
• Κοταρίδης, Νίκος, Παραδοσιακή επανάσταση και εικοσιένα, Αθήνα, Πλέθρον, 1993
• Κουλούρη, Χριστίνα, Φουστανέλες και χλαμύδες. Ιστορική μνήμη και εθνική ταυτότητα, 1821-1930, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2020
• Κουλούρη, Χριστίνα – Χρήστος Λούκος, Τα πρόσωπα του Καποδίστρια. Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας και η εθνική ιδεολογία (1831-1996), Αθήνα, Πορεία, 2012
• Κουμπουρλής Γιάννης, «Ο Γ. Σκληρός και ο ελληνικός μαρξισμός», Δοκιμές, 1 (1994) σ. 32-38
• Κουμπουρλής, Γιάννης, «Γεώργιος Σκληρός: η ταξική πάλη στην υπηρεσία της εθνικής ολοκλήρωσης», Δοκιμές, 5 (1997), σ. 187-215
• Κουμπουρλής, Γιάννης, «Η Επανάσταση του 1821 και η δημιουργία του ελληνικού εθνικού κράτους στις πρώτες μεγάλες αφηγήσεις της νεότερης ελληνικής ιστορίας: από την πολυπαραγοντική ανάλυση στο σχήμα της εθνικής τελεολογίας», στο Πέτρος Πιζάνιας (επιμ.), Η ελληνική Επανάσταση του 1821. Ένα ευρωπαϊκό γεγονός, Αθήνα, Κέδρος, 2009, σ. 351-374
• Κρεμμυδάς, Βασίλης, «Το Εικοσιένα στην κομμουνιστική ιστοριογραφία», Η Αυγή, Αναγνώσεις, 25/3/2007
• Κρεμμυδάς, Βασίλης, Από το Σπυρίδωνα Τρικούπη στο σήμερα. Το εικοσιένα στις νέες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις, Αθήνα, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, 2007
• Κρεμμυδάς, Βασίλης, «Το Εικοσιένα: η προβολή του λαϊκού στοιχείου», στο Επιστημονικό Συμπόσιο Επιθεώρησης Τέχνης. Μια κρίσιμη δωδεκαετία, Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1997, σ. 255-263
• Κωστόπουλος, Τάσος, «Εκδοχές του “νέου 1821”», Η Εφημερίδα των Συντακτών, 25/3/2017
• Κωστόπουλος, Τάσος, «Η Αριστερά και η 25η Μαρτίου», Η Εφημερίδα των Συντακτών, 29/3/2015
• Λούκος, Χρήστος, «Οι τύχες του Αλ. Μαυροκορδάτου στην νεοελληνική συνείδηση», στο συλλογικό αφιέρωμα Η επανάσταση του 1821. Μελέτη στη μνήμη της Δέσποινας Θεμελή-Κατηφόρη, Αθήνα, ΕΜΝΕ-Μνήμων, 1994, σ. 93-106
• Λούκος, Χρήστος, «Η Επανάσταση του 1821. Από κυρίαρχο αντικείμενο έρευνας και διδασκαλίας, στην υποβάθμιση και σιωπή», στο Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης – Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης (επιμ.), Δ΄ Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας. Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833-2002, Αθήνα, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, 2004, τ. Α΄, σ. 579-594
• Μαΐλης, Μάκης, «Η κομματική ιστοριογραφία για τον χαρακτήρα και τις κινητήριες δυνάμεις της Επανάστασης του 1821 και η στρατηγική του ΚΚΕ» Ριζοσπάστης, 9/1/2021
• Ματθαίου, Άννα – Πόπη Πολέμη, «Ο Σεραφείμ Μάξιμος στα ΑΣΚΙ» [Αφιέρωμα στον Σεραφείμ Μάξιμο], Αρχειοτάξιο, 3 (5/2001), σ. 65-89
• Ματθαίου, Άννα – Πόπη Πολέμη, Η εκδοτική περιπέτεια των Ελλήνων κομμουνιστών από το Βουνό στην υπερορία 1947-1968, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2003
• Μέξης, Δήμος Ν., Ο Ιστορικός Γιάννης Κορδάτος και το Έργο του, Αθήνα, Μπουκουμάνης, 1975
• Μηλιός Γιάννης, Ο Μαρξισμός ως σύγκρουση τάσεων, Αθήνα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1996
• Μηλιός, Γιάννης, «Η εξέλιξη των αντιλήψεων της κομμουνιστικής Αριστεράς για τον ελληνικό καπιταλισμό: Η περίπτωση του Γ. Κορδάτου», Θέσεις, 49 (10-12/1994)
• Μηλιός, Γιάννης, 1821. Ιχνηλατώντας το Έθνος, το Κράτος και τη «Μεγάλη Ιδέα», Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2020
• Μπουμπούς, Γιώργος Δ., Η ελληνική κοινωνία στην πρώιμη μαρξιστική σκέψη: Γ. Σκληρός – Γ. Κορδάτος (1907-1930), ανέκδοτη διδακτορική διατριβή, Αθήνα, Πάντειο Πανεπιστήμιο, 1995
• Μπουμπούς, Γιώργος Δ., «Μαρξιστικές αναγνώσεις του Eικοσιένα 1919-1921», Δοκιμές, 1 (1994), σ. 116-132
• Μπουμπούς, Γιώργος Δ., «Μαρξιστικές αναγνώσεις του Εικοσιένα: από τον Σκληρό στον Κορδάτο (1919-1924)», Ουτοπία, 21 (1996), σ. 17-29
• Μπούσχοτεν, Ρίκη Βαν, Ανάποδα χρόνια. Συλλογική μνήμη και ιστορία στο Ζιάκα Γρεβενών (1900-1950), Αθήνα, Πλέθρον, 1997
• Boeschoten, Riki van, From armatolik to people’s rule: investigation into the collective memory of rural Greece, 1750-1949, Amsterdam, A.M. Hakkert, 1991
• Νούτσος Παναγιώτης, Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλάδα από το 1875 ως το 1974, τ. Γ΄., Αθήνα, Γνώση, 1993
• Νούτσος, Παναγιώτης, «Η “κοινωνική σημασία” του Εικοσιένα», Το Βήμα, 24/11/2008
• Παναγιωτίδης, Σταύρος, «Η διαμεσολαβημένη πρόσληψη του 1821 στη σύγκρουση Κορδάτου-Ζεύγου. Μια περίπτωση ιδεολογικής χρήσης της ιστορίας», στο Ευαγγελία Γεώργα – Ελένη Τάκου (επιμ.), ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Ιστορία. Επετηρίδα 2008-2009, Αθήνα, Παπαζήσης, 2010, σ. 241-260
• Παναγιωτόπουλος Βασίλης, «Η αριστερή ιστοριογραφία για την Ελληνική Επανάσταση», στο Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης – Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης (επιμ.), Δ΄ Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας. Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833-2002, Αθήνα, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, 2004, τ. Α΄, σ. 567 – 576
• Παναγιωτόπουλος, Βασίλης, «Τι είναι και τι θέλει το 21» [Για τις Μορφές του Εικοσιένα του Γ. Λαμπρινού]», Τα Ιστορικά, 36 (6/2002) [Βιβλιοκρισία]
• Παπακόγκος, Κωστής – Νίκος Κοταρίδης, Ο Άρης στη Λαμία, Αθήνα, Φιλίστωρ, 2006
• Παπαϊωάννου, Μ. Μ., «Ο Γιάννης Κορδάτος και η ιστορία του αγροτικού κινήματος», στο Γιάνη Κορδάτου, Ιστορία του αγροτικού κινήματος στην Ελλάδα, Αθήνα, Μπουκουμάνης, 1973
• Πύλια Μάρθα (επιμ.), Από το 1821 στο 2012, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2012
• Ροτζώκος, Νίκος, «Τα απομνημονεύματα του εικοσιένα ως υλικό της ιστοριογραφίας», Δοκιμές, 2 (1994), σ. 3-11
• Σβορώνος, Νίκος, Ανάλεκτα νεοελληνικής ιστορίας και ιστοριογραφίας, Αθήνα, Θεμέλιο, 1982
• Σκαλιδάκης, Γιάννης, «Το 1821 και οι αναγνώσεις του. Σκέψεις για την πολιτική έννοια του έθνους και την επανάσταση», Δρόμος της Αριστεράς, 25/3/2011
• Σπανάκου Ζωή, Η έννοια της ιστορικής νομοτέλειας στο μεσοπολεμικό έργο του Γιάνη Κορδάτου, ανέκδοτη διδακτορική διατριβή, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, 1991
• Σπανάκου, Ζωή, «Οι θεωρητικές προϋποθέσεις της Ιστορίας του Γιάνη Κορδάτου» στον τόμο Θέματα ελληνικής Ιστορίας: μαρξιστική προσέγγιση, Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1995, σ. 105-148
• Στάθης, Παναγιώτης, «Ανανεώνοντας τη ματιά μας για το Εικοσιένα. Με αφορμή τον Μακρυγιάννη του Νίκου Θεοτοκά», Μνήμων, 33 (2014), σ. 233-256 [Βιβλιοκρισία]
• Στάθης, Παναγιώτης, «Η οθωμανική περίοδος και το Εικοσιένα στον ελληνικό κινηματογράφο», στο Μάρθα Πύλια (επιμ.), Από το 1821 στο 2012, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2012, σ. 123-130
• Στάθης, Παναγιώτης, «Το Εικοσιένα του Κορδάτου πριν και μετά τον πόλεμο», Διαβάζω, 523 (11/2011), σ. 86-95
• Στάθης, Παναγιώτης, «Από την Μαρία Πενταγιώτισσα στον Μεγαλέξανδρο και τον Καιρό των Ελλήνων: η ληστεία της υπαίθρου στον ελληνικό κινηματογράφο», Αρχειοτάξιο, 13 (6/2011), σ. 51-67
• Στάθης, Παναγιώτης, «Αριστερές αναγνώσεις του Εικοσιένα», Η Αυγή, 27/3/2011
• Σταυρίδη-Πατρικίου, Ρένα, «Θεωρήσεις και ιστοριογραφία του ’21: η στροφή του Μεσοπολέμου», στο Καίτη Αρώνη-Τσίχλη (επιμ.), Αφιέρωμα στον Αντώνη Αντωνακόπουλο, Αθήνα, Παπαζήσης, 1997, σ. 551-565
• Σταυρίδη-Πατρικίου, Ρένα, Οι φόβοι ενός αιώνα, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2008
• Σταυρίδη-Πατρικίου, Ρένα, Ο Γ. Σκληρός στην Αίγυπτο. Σοσιαλισμός, δημοτικισμός και μεταρρύθμιση, Αθήνα, Θεμέλιο, 1999
• Τζούκας, Βαγγέλης, «Το “Νέο 1821”. Προσλήψεις της Ελληνικής Επανάστασης από το ΕΑΜ», στο Μάρθα Πύλια (επιμ.), Από το 1821 στο 2012, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2012, σ. 71-76