Το 1821 στην «Ιστορία στο Κόκκινο»
Από τον Σεπτέμβριο του 2013, η εκπομπή «Η Ιστορία στο Κόκκινο» σε συνεργασία με τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), μεταδίδεται ανελλιπώς κάθε Κυριακή από τον ραδιοφωνικό σταθμό 105,5 Στο Κόκκινο. Ιστορικοί, ερευνητές και ερευνήτριες έχουν συζητήσει εξαιρετικά κρίσιμα θέματα της ελληνικής και διεθνούς ιστορίας των νεότερων χρόνων, ανάμεσα τους και ζητήματα που αφορούν την Επανάσταση του 1821.
Με αφορμή τη δημιουργία του ψηφιακού κόμβου «Αριστερά και ’21: Αναγνώσεις μιας Επανάστασης στον 20ο αιώνα», έχετε τη δυνατότητα ελεύθερα να ακούσετε εδώ τις εκπομπές που σχετίζονται με το γεγονός που αποτέλεσε τη γενεσιουργό αιτία του ελληνικού κράτους.
Εκπομπές 2020-21 (8ος κύκλος)
Συζητούν ο Θανάσης Γάλλος, ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης και ο Κωστής Καρπόζηλος
Η ιστοσελίδα χαρτογραφεί τη δεύτερη ζωή της Επανάστασης μέσα από τις πολλαπλές αναγνώσεις της ελληνικής Αριστεράς.
Συζητούν ο Δημήτρης Ψαρράς και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης
O Bαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τον Δημήτρη Ψαρρά για τον Ρήγα Βελεστινλή και το όραμά του.
Συζητούν ο Σίμος Μποζίκης και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τον ιστορικό Σίμο Μποζίκη για τα δημόσια οικονομικά της Επανάστασης του 1821 έως και την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους.
Συζητούν η Χριστίνα Κουλούρη και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης
O Bαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τη Χριστίνα Κουλούρη για τη συγκρότηση του εθνικού παρελθόντος στον πρώτο αιώνα ζωής του ελληνικού κράτους.
Συζητούν η Άννα Καρακατσούλη και ο Θανάσης Γάλλος
Ο Θανάσης Γάλλος συνομιλεί με την Άννα Καρακατσούλη, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από το 1821, για το πολυδιάστατο φαινόμενο των Φιλέλληνων και του Φιλελληνισμού.
Συζητούν ο Παντελής Μπουκάλας και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τον Παντελή Μπουκάλα για την Επανάσταση του 1821, με αφορμή τις προετοιμασίες για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την έναρξή της.
Φουστανέλες και τσαρούχια: το 1821 στον ελληνικό κινηματογράφο
Συζητούν ο Παναγιώτης Στάθης και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τον ιστορικό Παναγιώτη Στάθη για τις αναπαραστάσεις της Επανάστασης του 1821 στον ελληνικό κινηματογράφο. Από τον προπολεμικό Αλή Πασά (1926), τη χουντική Μαντώ Μαυρογένους (1971) και τον μεταπολιτευτικό Μπάιρον (1992), ο ελληνικός κινηματογράφος επέλεξε στιγμές και επεισόδια του κορυφαίου γεγονότος για τη δημιουργία του ελληνικού έθνους-κράτους, συνομιλώντας με τα στερεότυπα και τις αντιφάσεις της ελληνικής ιστοριογραφίας, δεξιάς και αριστερής.
Ανάμεσα στις επετείους δύο επαναστάσεων
Συζητούν ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος, ο Ηλίας Νικολακόπουλος και ο Δημήτρης Δημητρόπουλος
Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου: Δύο πρίγκιπες στην Ελληνική Επανάσταση. Επιστολές αυτόπτη μάρτυρα και ένα υπόμνημα του πρίγκιπα Γεώργιου Καντακουζηνού, το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα από το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και τις Εκδόσεις Ασίνη ο Ηλίας Νικολακόπουλος και ο Δημήτρης Δημητρόπουλος συζητούν με τον Βασίλη Παναγιωτόπουλο.
Ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος, ιστορικός, ομότιμος Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, επιμελήθηκε την ελληνική μετάφραση ενός φυλλαδίου με δύο κείμενα των αδελφών Γεώργιου και Αλέξανδρου Καντακουζηνού, που είχε τυπωθεί για πρώτη φορά στη Χάλλη της Σαξονίας το 1824.
Ξενοκρατία: Έλληνες, Βρετανοί και η Ιόνιος Πολιτεία
Συζητούν ο Κωστής Καρπόζηλος και ο Σάκης Γκέκας
Ο Κωστής Καρπόζηλος, ιστορικός, συζητά με τον Σάκη Γκέκα, αναπληρωτή καθηγητή Ιστορίας στο YorkUniversity του Toronto, γύρω από την ιστορική διαδρομή των Επτανήσων το 19ο αιώνα, με αφορμή το βιβλίο του Xenocracy: State, Class and Colonialism in the Ionian Islands, 1815-1864 (Berghahn Books, 2016). Συζητώντας για την ταξική διάρθρωση, τις κοινωνικές δυναμικές και τη στρατηγική της Μεγάλης Βρετανίας στα Επτάνησα τοποθετούν το παράδειγμα της Ιονίου Πολιτείας στο πλέγμα του αποικιακού κόσμου, ενώ φωτίζουν τα νήματα που συνδέουν την πολιτική της ξενοκρατίας με τον κλονισμό της σε στιγμές κρίσης του 19ου αιώνα.
Ξαναδιαβάζοντας την ιστορία της Επανάστασης του 1821
Συζητούν ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης, ο Χρήστος Λούκος και ο Βαγγέλης Σαράφης
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τους ιστορικούς Χρήστο Λούκο και Βαγγέλη Σαράφη, με αφορμή την έκδοση του τόμου της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού «Όψεις της Επανάστασης του 1821».
Οι τρεις ιστορικοί συζητούν για την μεταπολιτευτική ιστοριογραφική σιωπή για το 1821, τις νέες έρευνες, τα σημερινά ερευνητικά ερωτήματα και τα αρχειακά δεδομένα, την απόσταση ανάμεσα στην ακαδημαϊκή συγγραφή και τη δημόσια ιστορία, τη σημασία της μνημόνευσης του Αγώνα, τρία χρόνια πριν την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξή του.
Μελετώντας τα οθωμανικά αρχεία και την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Συζητούν ο Κωστής Καρπόζηλος και ο Ηλίας Κολοβός
Πλησιάζοντας την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο Κωστής Καρπόζηλος συνομιλεί με τον οθωμανολόγο ιστορικό Ηλία Κολοβό για τη μελέτη των οθωμανικών αρχείων και τις ιστοριογραφικές προσεγγίσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σήμερα. Τι μας λένε τα οθωμανικά αρχεία για την οικονομία και την κοινωνία μιας αυτοκρατορίας που ξεκίνησε στα τέλη του Μεσαίωνα και κατέρρευσε μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Πώς διαχειρίστηκε ιστορικά μια ισλαμική αυτοκρατορία τις μη μουσουλμανικές κοινότητες και πώς οι τελευταίες εξελίχτηκαν υπό τους Οθωμανούς; Με ποιό τρόπο μπορούμε να μελετήσουμε την Ελληνική Επανάσταση μέσα από τα οθωμανικά αρχεία και τη μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο ελληνικό κράτος; Μπορούμε να προσεγγίσουμε από κοινού την νεοελληνική ιστορία και την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σήμερα;
Έλληνες και Ευρώπη στον 19ο αιώνα: προσδοκίες και διαψεύσεις
Συζητούν η Λίνα Λούβη και ο Κωστής Καρπόζηλος
Ο Κωστής Καρπόζηλος συνομιλεί με τη Λίνα Λούβη, με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου της «Η Ευρώπη των Ελλήνων: πρότυπο, απειλή, προστάτις 1833-1857» (Αλεξάνδρεια, 2020) που παρακολουθεί τη δυναμική και πολυεπίπεδη σχέση των Ελλήνων με την Ευρώπη τον 19ο αιώνα. Τι εκπροσωπούσε η Ευρώπη -και ποιά ακριβώς Ευρώπη- στο μυαλό, στην ψυχή και στους οραματισμούς της ελληνικής κοινωνίας; Eκκινώντας από την άφιξη του Όθωνα και απολήγοντας στον Κριμαϊκό Πόλεμο παρακολουθούμε τη μεταβολή των αντιλήψεων και των προσλήψεων, την ιστορική διακύμανση ανάμεσα στις μεγάλες προσδοκίες και στις επώδυνες διαψεύσεις, τη διαμόρφωση ενός διανοητικού και πολιτικού κλίματος στο οποίο η Ευρώπη κατείχε δεσπόζουσα θέση. Μέσα από αυτή τη διαδρομή φωτίζονται οι πολλαπλές Ευρώπες των Ελλήνων: συνταγματικό πρότυπο, θρησκευτική απειλή, προστάτης και τιμωρός των φιλόδοξων ονείρων για την ελληνική εθνική ολοκλήρωση με τη μορφή της Μεγάλης Ιδέας.
Όλα όσα θα θέλατε να γνωρίζετε για την Επανάσταση του 1821…
Συζητούν ο Χρήστος Λούκος και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τον Χρήστο Λούκο, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης, με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο του Μια σύντομη ιστορία της ελληνικής Επανάστασης (Θεμέλιο, 2022) για το 1821.
Γιατί Επανάσταση και όχι πόλεμος; Γιατί το 1821 και όχι πριν; Τι σήμαιναν οι εμφύλιοι πόλεμοι; Πως ζούσαν στα χρόνια της Επανάστασης; Γιατί η περίοδος του Καποδίστρια πρέπει να θεωρείται μέρος της Επανάστασης; Οι δυο ιστορικοί συζητούν για την Επανάσταση επιχειρώντας να σκιαγραφήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της με βάση τις σημερινές γνώσεις και θεωρήσεις των γεγονότων.
1821, αναζητώντας τον γυναικείο λόγο
Συζητούν ο Δημήτρης Δημητρόπουλος και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης συνομιλεί με τον Δημήτρη Δημητρόπουλο, διευθυντή ερευνών στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο του Λόγος γυναικών; Δέκα στιγμιότυπα από τα χρόνια της ελληνικής επανάστασης (Αντίποδες, 2022). Το βιβλίο αφορά δέκα ιστορίες γυναικών που στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης απευθύνονται στις επαναστατικές αρχές υποβάλλοντας κάθε λογής αιτήματα. Οι δυο ιστορικοί συζητούν για αυτές τις ανώνυμες γυναίκες της Επανάστασης, τις αόρατες πρωταγωνίστριές της και αναφέρονται στις ιστορίες τους, επιχειρώντας να ιχνηλατήσουν τη διαδρομή τους σε μια εποχή συγκλονιστικών ανατροπών και μετάβασης από την αυτοκρατορία στο εθνικό κράτος.